ข้อความโดย: admin
« เมื่อ: 01/07/21 »การขยายพันธุ์ทุเรียน
การขยายพันธุ์เป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องที่สำคัญมากในการทำสวนทุเรียนชาวสวนสมัยก่อนได้มีการเลือกเอาเมล็ดทุเรียนพันธุ์ดีๆ แล้วนำไปเพาะ ซึ่งปรากฏว่าเมื่อโตขึ้นออกดอกออกผลแล้วได้ดีบ้างไม่ดีบ้างและขยายพันธุ์ด้วยวิธีตอน เผยแพร่พันธุ์ ต่อ ๆ ไปเฉพาะต้นที่เห็นว่าดีแล้ว ต่อมาคนเพาะมากขึ้นทำให้เกิดทุเรียนพันธุ์ใหม่ๆ ขึ้นมาจนจำกันเกือบไม่ได้ว่ามีพันธุ์อะไรบ้าง ด้วยเหตุนี้ผู้ที่จะซื้อกิ่งพันธุ์
การขยายพันธุ์ทุเรียนมีหลายวิธี เช่น การเพาะเมล็ด , การตอน , การติดตา , การทาบกิ่ง และการเสียบยอด สมัยก่อนมีการขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดทั้งสิ้น สมัยนี้ไม่ทำกัน หากเป็นสมัยนี้การขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดมีจุดมุ่งหมาย ก็เพียงเพื่อจะทำพันธุ์ใหม่ๆ ให้เกิดขึ้นมา เพราะการขยายพันธุ์แบบนี้ต้นที่เกิดใหม่มักจะกลายพันธุ์เสมอ
การเพาะเมล็ดเพื่อทาบกิ่ง เพาะเมล็ดทุเรียนให้พองอกยาวประมาณ 20 เซนติเมตร หรือพอสลัดลุกทิ้ง แต่ใบยังไม่คลี่ ถอนต้นตัดขึ้นตัดแต่งรากเล็กน้อย นำมาบรรจุถุงพลาสติกขนาด 4 × 6 นิ้ว เจาะรู 2 ถึง 4 รูที่ก้นถุง ใช้ขุย มะพร้าวอัดให้แน่นหรือดินร่วนใส่แต่พอเต็มถุง ตั้งไว้ในที่ร่ม แล้วนำไปทาบกิ่งได้เลย หรือจะรอให้ต้นเจริญจนใบคลี่ แล้วก็ได้
การเพาะเมล็ดเพื่อเสียบยอด เตรียมถุงพลาสติกขนาด 6 × 10 นิ้ว หรือใกล้เคียงตามความประสงค์ของ เจ้าของสวน ถ้าจะเลี้ยงไว้นานก็ใช้ถุงให้ใหญ่ขึ้น ถุงควรเจาะรู 4 ถึง 5 รู ถอนต้นกล้าที่เพาะพองอก ฝังรากลงในดินร่วนที่ บรรจุอยู่ในถุงอย่าให้ลึกนัก ตั้งไว้ในที่ร่ม รอจนต้นกล้างอกแล้วเป็นต้นตรงก็ลงมือเสียบยอดไปเรื่อยๆ อย่ารอจนกระทั่งใบต้นกล้าคลี่ออก การเสียบยอดจะได้ผลน้อยกว่าเสียบขณะต้นกล้าทุเรียนยังอ่อนอยู่ต้นกล้าทุเรียนดอน จะมีลักษณะคด
การเสียบยอด เป็นวิธีการขยายพันธุ์ทุเรียน สะดวกและทำได้จำนวนมาก ได้ผลดีกว่าวิธีอื่น สามารถขยาย ก่อนทำการเสียบยอดจะต้องเตรียมการไว้ล่วงหน้า โดยนำเมล็ดพันธุ์พื้นเมืองเพาะไว้ในถุงพลาสติก 6 × 10 นิ้ว หรือ ใหญ่กว่าจนถึงขนาดต้นตอสลัดเม็ดให้เห็นใบและเลี้ยงไว้ในที่ร่มอีกประมาณ 50 วัน จนลำต้นมีขนาดเท่าหัวไม้ขีดไฟ หรือโตกว่าเล็กน้อย หรือมีต้นขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 ถึง 4 มิลลิเมตร มีใบ 3 ถึง 4 ใบ ใบอาจคลี่สักใบหนึ่งหรือ ยังไม่คลี่เลยก็ได้ ให้เลี้ยงต้นตอในเรือนเพาะชำ
เลือกยอดพันธุ์ที่มีขนาดเท่ากับต้นตอ ควรเป็นกิ่งที่มีตาเริ่มผลิ มองเห็นกลีบหุ้มตากำลังเผยออกให้เห็นใบอ่อน อยู่ข้างในส่วนที่เป็นตายอดทั้งหมดเป็นสีน้ำตาล ถัดจากตายอดลงมาจะเห็นตาที่โคนใบอยู่และมีใบที่ถัดจากใบยอด ลงมาต้องเป็นใบกี่สีเขียวเข้ม ถ้ายอดเป็นใบอ่อนเมื่อนำไปเสียบแล้วยอดมักจะเน่า เมื่อได้ยอดดังกล่าวตามต้องการ แล้วตัดมายาวราว 15 เซนติเมตร มีใบติดมา 4 ถึง 5 ใบ ตัดออกมาแล้วใส่ถุงพลาสติกรวบปากถุงมัดไว้ทันทีเพื่อป้องกัน การระเหยของน้ำ การตัดยอดพันธุ์นี้ควรทำในตอนเช้าหรือ และเมื่อตัดมาแล้วควรใช้ภายในวันเดียว
นำต้นตอที่เตรียมไว้แล้ว ตัดด้วยมีดคมให้ต้นตอขาดออกจากกัน โดยตัดช่วงกลางๆ ต้นจากระดับดินใน กระถาง ผ่ากลางลำต้นตามยาว ลึก 2 ถึง 2.5 เซนติเมตร ส่วนยอดพันธุ์ตัดทั้งสองข้างให้เป็นรูปลิ่มขนาดเท่ากัน ตัดใบออกครึ่งส่วน หรือหนึ่งส่วนสามของใบ นำลงไปเสียบลงในรอยผ่าของต้นตอ พันด้วยผ้าพลาสติกตรงรอยต่อ ให้แน่น ปักไม้หลักให้สูงจากยอดพันธุ์เล็กน้อย ใช้ถุงพลาสติกคลุมยอดไว้ ผูกปากถุงรวบกับกระถาง รัดด้วยยาง เก็บไว้ ในที่ร่มกันแดดฝนและลม ยังไม่ต้องรดน้ำ หลังจากนั้นประมาณ 15 วันเปิดถุงพลาสติกออกได้แต่คงไว้ในร่มตามเดิม ประมาณ 30 วันยอดพันธุ์จะเริ่มผลิยอดและตั้งตัวได้
ทุเรียนพันธุ์ดีที่ได้จากการขยายพันธุ์ด้วยวิธีต่างๆ นี้ เมื่อมีอายุ 14 ถึง 16 เดือนก็จะนำไปปลูกลงดินได้ ระหว่าง ที่เป็นต้นตออ่อนนี้ต้องดูแลโดยให้น้ำสม่ำเสมอทุกวันและควรให้ปุ๋ยเดือนละครั้งครั้งละประมาณ 5 กรัม โดยใช้ปุ๋ยสูตร 6-6-6 อย่างสูงไม่เกินสูตร 8-8-8
เนื่องจากต้นทุเรียนที่ปลูกในจังหวัดนนทบุรี เป็นทุเรียนพื้นเมืองบางต้นอายุถึง 100 ปี มีลำต้นสูงใหญ่ แผ่กิ่งก้านสาขา วิธีทาบก็ทำเช่นเดียวกับการทาบกิ่งทั่วไปโดยเอาต้นตอพันธุ์ดีแขวนแอบข้างกิ่งของต้นตอนี้แล้ว ทาบด้วยกันประมาณ 30 วันรอยต่อจะเชื่อมกันสนิท
...
การทาบกิ่ง เป็นวิธีการขยายพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ดีซึ่งมีลักษณะทางสายพันธุ์เหมือนต้นแม่วิธีหนึ่ง โดยกิ่งพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นลำต้นของต้นพืชใหม่ ส่วนต้นตอที่นำมาทาบติดกับกิ่งของต้นพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นระบบราก เพื่อหาอาหารให้กับต้นพันธุ์ดี
...
วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทาบกิ่ง
...
๑. มีดบางหรือมีดที่ใช้สำหรับขยายพันธุ์
๒. กรรไกรตัดแต่งกิ่ง
๓. แผ่นพลาสติกขนาด ๐.๕ x ๑๒ นิ้ว หรือเทปพลาสติกสำเร็จรูปเป็นม้วน
๔. ต้นตอหรือตุ้มทาบ
๕. เชือกหรือลวด
...
วิธีการทาบกิ่ง แบ่งออกเป็น ๒ แบบ คือ
...
๑. การทาบกิ่งแบบประกับ
...
การทาบกิ่งแบบนี้ทั้งต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีต่างก็ยังมีรากและยอดอยู่ทั้งคู่ มักใช้ในการทาบกิ่งไม้ผลที่รอยแผลประสานกัน ช้า เช่น การทาบกิ่งมะขาม เป็นต้น สำหรับวิธีการทาบมี ๓ วิธีดังนี้
...
๑.๑ วิธีทาบกิ่งแบบฝานบวบ
๑. เลือกต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี ให้บริเวณที่จะทาบมีขนาดพอ ๆ กันและมีลักษณะเรียบตรง
๒. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีเข้าไปในเนื้อไม้เล็กน้อย รอยแผลยาวประมาณ ๑-๒ นิ้ว ลักษณะแผลรอยเฉือนคล้ายรูปโล่
๓. เฉือนต้นตอในทำนองเดียวกัน และให้มีความยาวเท่ากับแผลบนกิ่งพันธุ์ดี
๔. มัดต้นตอและยอดพันธุ์ดีเข้าด้วยกันโดยจัดแนวเยื่อเจริญให้สัมผัสกันมากที่สุด
๕. พันรอบรอยด้วยพลาสติกให้แน่น
...
การขยายพันธุ์เป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องที่สำคัญมากในการทำสวนทุเรียนชาวสวนสมัยก่อนได้มีการเลือกเอาเมล็ดทุเรียนพันธุ์ดีๆ แล้วนำไปเพาะ ซึ่งปรากฏว่าเมื่อโตขึ้นออกดอกออกผลแล้วได้ดีบ้างไม่ดีบ้างและขยายพันธุ์ด้วยวิธีตอน เผยแพร่พันธุ์ ต่อ ๆ ไปเฉพาะต้นที่เห็นว่าดีแล้ว ต่อมาคนเพาะมากขึ้นทำให้เกิดทุเรียนพันธุ์ใหม่ๆ ขึ้นมาจนจำกันเกือบไม่ได้ว่ามีพันธุ์อะไรบ้าง ด้วยเหตุนี้ผู้ที่จะซื้อกิ่งพันธุ์
การขยายพันธุ์ทุเรียนมีหลายวิธี เช่น การเพาะเมล็ด , การตอน , การติดตา , การทาบกิ่ง และการเสียบยอด สมัยก่อนมีการขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดทั้งสิ้น สมัยนี้ไม่ทำกัน หากเป็นสมัยนี้การขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดมีจุดมุ่งหมาย ก็เพียงเพื่อจะทำพันธุ์ใหม่ๆ ให้เกิดขึ้นมา เพราะการขยายพันธุ์แบบนี้ต้นที่เกิดใหม่มักจะกลายพันธุ์เสมอ
การเพาะเมล็ดเพื่อทาบกิ่ง เพาะเมล็ดทุเรียนให้พองอกยาวประมาณ 20 เซนติเมตร หรือพอสลัดลุกทิ้ง แต่ใบยังไม่คลี่ ถอนต้นตัดขึ้นตัดแต่งรากเล็กน้อย นำมาบรรจุถุงพลาสติกขนาด 4 × 6 นิ้ว เจาะรู 2 ถึง 4 รูที่ก้นถุง ใช้ขุย มะพร้าวอัดให้แน่นหรือดินร่วนใส่แต่พอเต็มถุง ตั้งไว้ในที่ร่ม แล้วนำไปทาบกิ่งได้เลย หรือจะรอให้ต้นเจริญจนใบคลี่ แล้วก็ได้
การเพาะเมล็ดเพื่อเสียบยอด เตรียมถุงพลาสติกขนาด 6 × 10 นิ้ว หรือใกล้เคียงตามความประสงค์ของ เจ้าของสวน ถ้าจะเลี้ยงไว้นานก็ใช้ถุงให้ใหญ่ขึ้น ถุงควรเจาะรู 4 ถึง 5 รู ถอนต้นกล้าที่เพาะพองอก ฝังรากลงในดินร่วนที่ บรรจุอยู่ในถุงอย่าให้ลึกนัก ตั้งไว้ในที่ร่ม รอจนต้นกล้างอกแล้วเป็นต้นตรงก็ลงมือเสียบยอดไปเรื่อยๆ อย่ารอจนกระทั่งใบต้นกล้าคลี่ออก การเสียบยอดจะได้ผลน้อยกว่าเสียบขณะต้นกล้าทุเรียนยังอ่อนอยู่ต้นกล้าทุเรียนดอน จะมีลักษณะคด
การเสียบยอด เป็นวิธีการขยายพันธุ์ทุเรียน สะดวกและทำได้จำนวนมาก ได้ผลดีกว่าวิธีอื่น สามารถขยาย ก่อนทำการเสียบยอดจะต้องเตรียมการไว้ล่วงหน้า โดยนำเมล็ดพันธุ์พื้นเมืองเพาะไว้ในถุงพลาสติก 6 × 10 นิ้ว หรือ ใหญ่กว่าจนถึงขนาดต้นตอสลัดเม็ดให้เห็นใบและเลี้ยงไว้ในที่ร่มอีกประมาณ 50 วัน จนลำต้นมีขนาดเท่าหัวไม้ขีดไฟ หรือโตกว่าเล็กน้อย หรือมีต้นขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3 ถึง 4 มิลลิเมตร มีใบ 3 ถึง 4 ใบ ใบอาจคลี่สักใบหนึ่งหรือ ยังไม่คลี่เลยก็ได้ ให้เลี้ยงต้นตอในเรือนเพาะชำ
เลือกยอดพันธุ์ที่มีขนาดเท่ากับต้นตอ ควรเป็นกิ่งที่มีตาเริ่มผลิ มองเห็นกลีบหุ้มตากำลังเผยออกให้เห็นใบอ่อน อยู่ข้างในส่วนที่เป็นตายอดทั้งหมดเป็นสีน้ำตาล ถัดจากตายอดลงมาจะเห็นตาที่โคนใบอยู่และมีใบที่ถัดจากใบยอด ลงมาต้องเป็นใบกี่สีเขียวเข้ม ถ้ายอดเป็นใบอ่อนเมื่อนำไปเสียบแล้วยอดมักจะเน่า เมื่อได้ยอดดังกล่าวตามต้องการ แล้วตัดมายาวราว 15 เซนติเมตร มีใบติดมา 4 ถึง 5 ใบ ตัดออกมาแล้วใส่ถุงพลาสติกรวบปากถุงมัดไว้ทันทีเพื่อป้องกัน การระเหยของน้ำ การตัดยอดพันธุ์นี้ควรทำในตอนเช้าหรือ และเมื่อตัดมาแล้วควรใช้ภายในวันเดียว
นำต้นตอที่เตรียมไว้แล้ว ตัดด้วยมีดคมให้ต้นตอขาดออกจากกัน โดยตัดช่วงกลางๆ ต้นจากระดับดินใน กระถาง ผ่ากลางลำต้นตามยาว ลึก 2 ถึง 2.5 เซนติเมตร ส่วนยอดพันธุ์ตัดทั้งสองข้างให้เป็นรูปลิ่มขนาดเท่ากัน ตัดใบออกครึ่งส่วน หรือหนึ่งส่วนสามของใบ นำลงไปเสียบลงในรอยผ่าของต้นตอ พันด้วยผ้าพลาสติกตรงรอยต่อ ให้แน่น ปักไม้หลักให้สูงจากยอดพันธุ์เล็กน้อย ใช้ถุงพลาสติกคลุมยอดไว้ ผูกปากถุงรวบกับกระถาง รัดด้วยยาง เก็บไว้ ในที่ร่มกันแดดฝนและลม ยังไม่ต้องรดน้ำ หลังจากนั้นประมาณ 15 วันเปิดถุงพลาสติกออกได้แต่คงไว้ในร่มตามเดิม ประมาณ 30 วันยอดพันธุ์จะเริ่มผลิยอดและตั้งตัวได้
ทุเรียนพันธุ์ดีที่ได้จากการขยายพันธุ์ด้วยวิธีต่างๆ นี้ เมื่อมีอายุ 14 ถึง 16 เดือนก็จะนำไปปลูกลงดินได้ ระหว่าง ที่เป็นต้นตออ่อนนี้ต้องดูแลโดยให้น้ำสม่ำเสมอทุกวันและควรให้ปุ๋ยเดือนละครั้งครั้งละประมาณ 5 กรัม โดยใช้ปุ๋ยสูตร 6-6-6 อย่างสูงไม่เกินสูตร 8-8-8
เนื่องจากต้นทุเรียนที่ปลูกในจังหวัดนนทบุรี เป็นทุเรียนพื้นเมืองบางต้นอายุถึง 100 ปี มีลำต้นสูงใหญ่ แผ่กิ่งก้านสาขา วิธีทาบก็ทำเช่นเดียวกับการทาบกิ่งทั่วไปโดยเอาต้นตอพันธุ์ดีแขวนแอบข้างกิ่งของต้นตอนี้แล้ว ทาบด้วยกันประมาณ 30 วันรอยต่อจะเชื่อมกันสนิท
...
การทาบกิ่ง เป็นวิธีการขยายพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ดีซึ่งมีลักษณะทางสายพันธุ์เหมือนต้นแม่วิธีหนึ่ง โดยกิ่งพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นลำต้นของต้นพืชใหม่ ส่วนต้นตอที่นำมาทาบติดกับกิ่งของต้นพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นระบบราก เพื่อหาอาหารให้กับต้นพันธุ์ดี
...
วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทาบกิ่ง
...
๑. มีดบางหรือมีดที่ใช้สำหรับขยายพันธุ์
๒. กรรไกรตัดแต่งกิ่ง
๓. แผ่นพลาสติกขนาด ๐.๕ x ๑๒ นิ้ว หรือเทปพลาสติกสำเร็จรูปเป็นม้วน
๔. ต้นตอหรือตุ้มทาบ
๕. เชือกหรือลวด
...
วิธีการทาบกิ่ง แบ่งออกเป็น ๒ แบบ คือ
...
๑. การทาบกิ่งแบบประกับ
...
การทาบกิ่งแบบนี้ทั้งต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีต่างก็ยังมีรากและยอดอยู่ทั้งคู่ มักใช้ในการทาบกิ่งไม้ผลที่รอยแผลประสานกัน ช้า เช่น การทาบกิ่งมะขาม เป็นต้น สำหรับวิธีการทาบมี ๓ วิธีดังนี้
...
๑.๑ วิธีทาบกิ่งแบบฝานบวบ
๑. เลือกต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี ให้บริเวณที่จะทาบมีขนาดพอ ๆ กันและมีลักษณะเรียบตรง
๒. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีเข้าไปในเนื้อไม้เล็กน้อย รอยแผลยาวประมาณ ๑-๒ นิ้ว ลักษณะแผลรอยเฉือนคล้ายรูปโล่
๓. เฉือนต้นตอในทำนองเดียวกัน และให้มีความยาวเท่ากับแผลบนกิ่งพันธุ์ดี
๔. มัดต้นตอและยอดพันธุ์ดีเข้าด้วยกันโดยจัดแนวเยื่อเจริญให้สัมผัสกันมากที่สุด
๕. พันรอบรอยด้วยพลาสติกให้แน่น
...